ویروس شناسی (مشخصات کلی رشته، اهداف، جایگاه و موقعیت شغلی در مقطع دکتری)
مقدمه :
با توجه به اهمیت ظهور بیماری های نو پدیدو باز پدید ویروسی و نقش ویروس ها در بیماری های انسانی و حیوانی به عنوان تهدید برای سلامتی بشر و همچنین با توجه به پیشرفت های جدید مولکولی در ویروس شناسی و روش های نوین درمان توسط ویروس ها ضررورت دارد رشته ویروس شناسی مورد بازنگری دوره ای قرار گرفته و به آن اهمیت روز افزون داده شود.
تعریف رشته ویروس شناسی:
رشته ویروس شناسی پزشکی شاخه ای از علوم پایه پزشکی است که در آن دانشجویان دکترا تخصصی طی دوره آموزشی اطلاعات لازم در مورد ویژگی های ویروس ها مانند ساختمان ، ماهیت و روش تکثیر، عفونت زایی، اپیدمیولوژی، تشخیص، تعیین هویت، همچنین کمک به کنترل، پیشگیری و درمان بیماری های ویروسی و نیز تبیین نقش آن ها در بیولوژی سلولی و مولکولی را کسب می نمایند تا توانایی انجام فعالیت های آموزشی، پژوهشی، تشخیصی و خدمات مربوطه را فرا گیرند. دانش آموختگان این رشته ویژگی ها و مهارت های لازم مانند دانش و مهارت های تئوری و عملی، بلوغ اجتماعی در انجام وظایف حرفه ای این رشته را دارا بوده به طوری که بتوانند با استفاده از آخرین اطلاعات و دست آورد های علوم پزشکی و تکنولوژی پیشرفته در ایران و جهان در جهت آموزش دانشجویان، تشخیص بیماری ها و کمک به حفظ و ارتقاء سلامت بیماران انجام وظیفه نمایند.
رسالت اصلی رشته ویروس شناسی عبارت است :
تربیت نیرو های آگاه به مسائل علمی روز ، توانمند، مسئولیت پذیر و حساس به سلامت افراد و جامعه در حیطه ویروس شناسی است که تخصص خود را در زمینه های مختلف ویروس شناسی در اختیار جامعه، متخصصین و مسئولین نظام سلامت قرار دهند.
اهداف کلی:
انتظار می رود دانش آموختگان این دوره قادر باشند
- در امور آموزشی مربوط به دانشجویان همکاری کنند.
- در طراحی، اجرا و ارزشیابی پروژ های تحقیقاتی در زمینه ویروس شناسی مشارکت نمایند.
- در راه اندازی و توسعه تست های تشخیصی نوین در مراکز بهداشتی و درمانی نقش فعال داشته باشند
- در ارئه مشاوره تخصصی در جهت کاربرد اصول پیشگیری و کنترل بیماری های ویروسی به مسئولین سلامت نقش ایفا نمایند
وظایف حرفه ای دانش آموختگان به شرح زیر است :
- آموزش دروس نظری و عملی ویروس شناسی پزشکی به دانشجویان رشته های علوم پزشکی
- آموزش اصول ایمنی زیستی به گروه های در معرض خطر
- طراحی، اجرا و ارزشیابی پروژ های تحقیقاتی مرتبط با رشته
- مشارکت در طرح های پژوهشی ملی و منطقه ای در زمینه ویروس شناسی
- گزارش نتایج حاصله از انجام آزمایش های مرتبط با بیماری های ویروسی
- راه اندازی روش های جدید تشخیصی و نظارت بر کیفیت انجام آزمایش های ویروسی
- مشارکت در تولید واکسن های جدید ویروسی
- نظارت بر ارتقاء کیفیت واکسن های موجود در زمینه بیماری های ویروسی
- مشارکت در تولید کیت ها، مواد و تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط
- ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه تشخیص و کنترل بیماری های ویروسی در جامعه
- تشخیص سریع و به موقع آزمایشگاهی و ارائه نتایج آن به پزشک معالج و مسئولین نظام سلامت
- همکاری با پارک های علمی و فناوری و شرکت های دانش بنیان
- مدیریت، نظارت، پایش و کنترل کیفی در آزمایشگاه ویروس شناسی
- مدیریت و برنامه ریزی آموزشی جهت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته ویروس شناسی
جایگاه شغلی دانش آموختگان :
دانش آموختگان این دوره می توانند در جایگاه های زیر انجام وظیفه نمایند :
- مراکز تحقیقاتی، پژوهشکده ها و پژوهشکده های مرتبط با رشته
- پارک های تحقیقات و فناوری و شرکت های دانش بنیان
- دانشگاه های علوم پزشکی و موسسات آموزش عالی
- مراکز رشد
- آزمایشگاه های تشخیص طبی
توانمندی و مهارت های مورد انتظار برای دانش آموختگان :
الف) توانمندی های عمومی مورد انتظار
توانمندی های عمومی مورد انتظار برای دانش آموختگان این مقطع عبارتند از :
- مهارت های ارتباطی
- تعامل بین بخشی
- آموزش و تدریس
- پژوهش و نگارش مقالات علمی
- تفکر نقادانه
- مهارت های حل مسئله
- مهارت های مدیریتی و تصمیم گیری های مبتنی بر شواهد
- حرفه ای گرایی
- خود ارتقایی مادام العمر
توانمندی های اختصاصی مورد انتظار :
توانمندی های اختصاصی مورد انتظار برای دانش آموختگان این مقطع عبارتند از :
- انجام آزمایش ها و تلاش در ارائه پاسخ دهی صحیح (کنترل کیفی آزمایشات)
- مهارت های کار با حیوانات آزمایشگاهی
- سالم سازی فیزیکی و روانی محیط کار
- استفاده صحیح از وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی
- رعایت اصول ایمنی زیستی
- اندازه گیری های رایج و کالیبراسیون ابزار
ج) مهارت های عملی مورد انتظار
- کسب مهارت های آموزشی در جهت آموزش به دانشجویان در رشته ویروس شناسی شامل تدوین و اجرای طرح های تحقیقاتی، برگزاری سمینار ها و ژورنال کلاب ها و راهنمایی و مشاوره دانشجوبان در جهت تدوین پایان نامه
- طرح و راه اندازی تست های جدید
- نظارت برا انجام تست های آزمایشگاهی ویروش شناسی
- نظارت بر انجام کشت های سلولی، تولید بذر های ویروس و تخلیص
- نظارت بر انجام تست های مولکولی ویرس شناسی